TS Trần Thị Hồng Thúy và nhóm nghiên cứu thuộc Viện y học cổ truyền (YHCT) quân đội, Bệnh viện 108, Đại học y Hà Nội đã nghiên cứu tác dụng hạ huyết áp của Địa long trên bệnh nhân tăng huyết áp nguyên phát thuộc chứng huyễn vựng theo YHCT. Đối tượng là 97 bệnh nhân tăng huyết áp nguyên phát độ I, II, được uống thuốc bào chế từ Địa long với liều 2,5 g/ngày. Các bệnh nhân được phân thể bệnh theo YHCT. Sau 30 ngày điều trị, kết quả cho thấy Địa long làm giảm huyết áp có ý nghĩa ở cả ba thể bệnh YHCT.
Tăng huyết áp (THA) là bệnh tim mạch thường gặp. Tỷ lệ mắc bệnh ngày càng gia tăng trong cộng đồng cùng với sự phát triển của xã hội hiện đại. Trên thế giới, năm 2000 có 26,4% người lớn tuổi mắc bệnh THA và dự báo sẽ tăng đến 29,2% trong 2 thập kỷ tới. YHCT không có bệnh danh THA, nhưng căn cứ vào những biểu hiện trên lâm sàng thì các nhà nghiên cứu đều cho rằng THA có nhiều triệu chứng tương đồng với chứng huyễn vựng – một tình trạng bệnh lý có biểu hiện hoa mắt, chóng mặt, choáng váng xây xẩm. YHCT phương Đông ngày càng đi sâu nghiên cứu và thấy rõ mối liên quan mật thiết giữa chứng huyễn vựng với bệnh THA, khi chứng huyễn vựng được điều trị có hiệu quả thì đồng thời cũng làm giảm huyết áp.
Nhiều bài thuốc, vị thuốc đã được sử dụng trong điều trị chứng huyễn vựng. Địa long là một vị thuốc YHCT từ lâu được nhân dân dùng để chữa nhiều chứng bệnh như đầu thống, huyễn vựng, sốt rét… Tuy nhiên, ở nước ta những công trình nghiên cứu về tác dụng điều trị bệnh của Địa long chưa nhiều. Nhóm nghiên cứu tiến hành đề tài này với mục tiêu tìm hiểu hiệu lực hạ huyết áp của Địa long trên bệnh nhân THA nguyên phát nhẹ và vừa, theo các thể bệnh của chứng huyễn vựng.
Bệnh nhân (BN) được khám và chẩn đoán bằng tứ chẩn (vọng, văn, vấn, thiết) có triệu chứng thuộc một trong các thể bệnh của chứng huyễn vựng như sau:
Thể can dương vượng: người bệnh căng váng đầu, hoa mắt, ù tai, mặt đỏ, tính tình nóng nảy hay cáu giận, miệng đắng, ngủ kém. Lưỡi đỏ, mạch huyền.
Thể can thận âm hư: hoa mắt chóng mặt, váng đầu, mệt mỏi, hay quên, đau lưng mỏi gối, ù tai mất ngủ, có thể di tinh. Lòng bàn tay bàn chân nóng, tiểu vàng, lưỡi đỏ, mạch huyền tế.
Thể đàm thấp: hoa mắt chóng mặt, cảm giác nặng nề, bụng đầy, ăn ít dễ buồn nôn, người béo trệ, ngủ hay mê. Lưỡi bệu, rêu vàng nhờn, mạch nhu hoạt.
Theo cách phân loại của YHCT thì các bệnh nhân THA trong nghiên cứu này thuộc phạm vi 3 thể bệnh của chứng huyễn vựng: can thận âm hư, đàm thấp và can dương thượng cang. Kết quả nghiên cứu cho thấy, sau điều trị huyết áp tâm thu, huyết áp tâm trương và huyết áp trung bình ở cả 3 thể bệnh đều giảm có ý nghĩa. Khi so sánh tác dụng hạ áp của thuốc đối với từng thể bệnh thì thấy huyết áp ở bệnh nhân thể can dương thượng cang có xu hướng giảm nhiều hơn hai thể kia, nhưng chưa có ý nghĩa thống kê.Địa long là một vị thuốc nghiêng về tả, công dụng tức phong trấn kinh thanh nhiệt lợi niệu, theo lý thuyết thì hiệu quả điều trị sẽ là cao nhất đối với thể can dương thượng cang. Kết quả nghiên cứu này chưa thể hiện rõ điều này có thể do thời gian nghiên cứu chưa đủ để đánh giá. Theo quan niệm của YHCT, bệnh THA thuộc phạm vi chứng huyễn vựng, nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh do phong – hỏa – đàm – hư. Tuy nhiên, quy luật diễn biến, chuyển hóa cuối cùng đều dẫn đến huyết ứ.
Can dương thượng kháng hóa hỏa thương âm dẫn đến huyết táo, huyết ngưng. Can mất sơ tiết dẫn đến khí uất, khí uất thì huyết bất năng hành cho nên ứ trệ lại. Đàm trọc trở trệ cũng làm cho khí huyết vận hành bất xứng dẫn đến khí trệ huyết ứ. Thận tinh bất túc làm cho não mất nuôi dưỡng dẫn đến nguyên khí bất túc cũng gây nên huyết ứ. Địa long với công dụng thông kinh hoạt lạc, hoạt huyết tiêu ứ mạnh, đồng thời trên thực nghiệm có tác dụng lợi tiểu, giãn mạch đã làm ngưng sự tiến triển của bệnh THA. Theo y văn của YHCT, Địa long có công dụng bình can tức phong. Ngày nay, các nhà nghiên cứu YHCT Trung Quốc đã chứng minh các thuốc bình can tức phong đều có tác dụng hạ áp trên thực nghiệm.
Nhóm nghiên cứu đi đến kết luận: Địa long có hiệu lực hạ huyết áp ở bệnh nhân THA trên cả ba thể bệnh YHCT: thể can dương thượng cang, can thận âm hư và thể đàm thấp. Huyết áp trung bình giảm 86,9% ở bệnh nhân THA thể can thận âm hư; 95,5% ở thể đàm thấp, 85,7% ở thể can dương thượng cang.
Tổng hợp những bài viết hay nhất tại Bệnh Viện Đông Anh:
-
- Xóa đi ám ảnh biến chứng bệnh cao huyết áp
- Huyết áp cao – bệnh cần được quan tâm hơn tại cộng đồng
- Khám bệnh theo yêu cầu tại bệnh viện đa khoa Đông Anh
- Bệnh nhân đầu tiên sử dụng dịch vụ đẻ thường không đau
- Nấm Candida âm đạo là gì? Có Gây Vô Sinh Không?
- Thoát vị đĩa đệm là gì? Nguyên nhân và triệu chứng của thoát vị đĩa đệm
- Cùng các chuyên gia giải đáp thắc mắc về bệnh tăng huyết áp
- 7 bí quyết giảm huyết áp cao
- Nghiên cứu tác dụng hạ huyết áp của Địa long